Po co jest nam potrzebny okres dorastania? Podstawowe pytania o dorastanie.
Okres dorastania, zwany inaczej adolescencją, jest to ważny czas w życiu każdego człowieka.
W tym to bowiem czasie dokonują się fundamentalne zmiany tak ważne dla naszego, dalszego rozwoju. Jest to taki swoisty „pomost” pomiędzy dzieciństwem a dorosłością. Warto podkreślić, że dorastanie jest czasem zróżnicowanym. Zwykle wyróżnia się cztery fazy okresu dorastania: wczesną adolescencję (11 – 13 lat), środkową (14 – 17 lat), późną (18 – 21 lat) i wczesną dorosłość
(20 – 25 lat). Na każdym z wyróżnionych etapów zachodzą różnorodne zmiany, często określane jako „rewolucyjne”. Rewolucja zachodzi bowiem w ciele, mózgu, emocjach, myśleniu, procesach poznawczych, w relacjach społecznych, zarówno z dorosłymi jak i rówieśnikami. Centralnym punktem, który łączy wszystkie zmiany i procesy zachodzące w danym okresie życia jest formowanie się własnej tożsamości i znalezienie odpowiedzi na pytanie: Kim jestem?
Okres dorastania jest dużym wyzwaniem nie tylko dla nastolatka, ale i otoczenia, w którym funkcjonuje. Pojawia się wiele pytań, zadawanych zarówno przez samą młodzież, jak i dorosłych.
Ci pierwsi mogą się pytać o ich funkcjonowanie, akceptację w grupie, co jest normalne, a co nie, jakie zachowania są dozwolone, a jakich należy unikać, jak pogodzić funkcjonowanie w grupie i naciski ze strony rodziny, czy to co czuję, moje pragnienia są w porządku itp. Rodzice zaś mogą się zastanawiać czy z ich nastolatkiem wszystko jest w porządku, a może coś nie tak, czy dołożyli wszelkich starań, aby go dobrze wychować, czy może coś zostało zaniedbane. Wspomniane elementy jak najbardziej wpisują się w specyfikę i trudy okresu dorastania.
W celu lepszego przybliżenia tego okresu „burzy i naporu”, jak o okresie adolescencji mawiał psycholog G. Stanley Hall, warto przyjąć dwa założenia. Pierwsze dotyczy tego, że czas dorastania odznacza się określonymi prawidłowościami, jednak przebiega on w sposób charakterystyczny u poszczególnych osób, co znaczy, że jego tempo, intensywność jest sprawą bardzo indywidualną. Jedni bowiem dorastają szybciej, inni wolniej. Drugie założenie, może przyjąć formę pytania, czy byłby możliwy nasz dalszy rozwój jako jednostki, gdyby tego okresu zabrakło w naszym życiu?
Truizmem jest stwierdzenie, że dorastanie jest trudne. Życie nastolatka przypomina bowiem,
z jednej strony poruszanie się po „nierozpoznanym polu minowym”, z drugiej zaś jest to proces wartościowy, ważny dla jego dalszego rozwoju. Być może dodające otuchy jest to, że napięcia pomiędzy „młodymi” a dorosłymi istniały od zawsze, co w swojej twórczości dostrzegał między innymi Sokrates czy Arystoteles.
Autor: Urszula Kozłowska – szkolny psycholog
Opracowano na podstawie:
„Nastolatki na zakręcie” (red.) E. Żmuda, K. Waszyńska, Poznań 2023
K. Ambroziak, A. Kołakowski, K. Siwek, „Nastolatek a depresja”, Sopot 2021
